„Tadeusz Kościuszko w pamięci narodów Europy i Ameryki”

wykład prof. Franciszka Ziejki

 

Z okazji przypadającej w tym roku 200. rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki (1746–1817),  Sejm i Senat RP ustanowił rok 2017 ROKIEM TADEUSZA KOŚCIUSZKI. Do obchodów tego jubileuszu przyłączyła się także Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Miechowie, organizując w dniu 4 kwietnia wykład, którego prelegentem był pan Franciszek Ziejka, profesor honorowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, historyk literatury i kultury polskiej, rektor UJ w latach 1999-2005, przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich w latach 2002-2005, czynny członek Polskiej Akademii Umiejętności oraz przewodniczący Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Profesor Franciszek Ziejka jest autorem kilkuset artykułów i około dwudziestu książek, przez osiem lat był także wykładowcą na uniwersytetach francuskich i portugalskich. Jako historyk literatury i kultury, bada przede wszystkim ich dzieje z czasów narodowej niewoli.

Wykład, który odbył się w sali konferencyjnej biblioteki dotyczył publikacji pt.: „Tadeusz Kościuszko w pamięci narodów Europy i Ameryki”, nad którą obecnie pracuje profesor Ziejka, i która prawdopodobne ukaże się na rynku wydawniczym jeszcze tego roku.

Podczas prelekcji, która spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem ze strony czytelników i gości, autor przeczytał fragmenty swojej publikacji.

Wprowadzając w tematykę zaznaczył, że jego książka dotyczyć będzie nie tyle biografii, co dziejów kształtowania się pamięci o Tadeuszu Kościuszce w poszczególnych państwach i narodach, już po jego śmierci. Będzie to zatem studium o sprawach związanych z jego „życiem po życiu”. Punktem wyjścia dla publikacji będzie pogrzeb naczelnika Powstania Kościuszowskiego oraz cytat zaczerpnięty z mowy pochwalnej, wygłoszonej przez generała Marie Josepha de la Fayette podczas pogrzebu Kościuszki. Laudacja ta ukazała się także w polskim przekładzie. Profesor przytoczył również cytat polskiego historyka Szymona Askenazego, który traktuje Kościuszkę jako jednego z nieśmiertelnych bohaterów ludzkości i pisze o generale, że imię jego brzmi „Polska”. Kościuszko miał bowiem tylko jedną ideę dotyczącą Polski, a mianowicie jej dobro i odbudowę w dawnych granicach, z Litwą i Rusią.

Profesor mówił także o tym, w jaki sposób na przełomie wieków na świecie czczono pamięć Tadeusza Kościuszki, dzięki czemu powstało m. in. Hrabstwo Kosciusko położone w stanie Indiana w Stanach Zjednoczonych ze stolicą w mieście Warsaw, Wyspa Kościuszki na Alasce, wioska Kościuszki w Teksasie, pomnik Tadeusza Kościuszki w Waszyngtonie w pobliżu Białego Domu, Muzeum narodowe pamięci Tadeusza Kościuszki w Filadelfii założone przez Edwarda Piszka w domu, w którym w drugiej połowie XVIII wieku mieszkał sam generał. Imię Tadeusza Kościuszki nadano także wielu ulicom, w USA postawiono kilkadziesiąt pomników ku czci polskiego bohatera (m.in. w West Point, gdzie Kościuszko pracował przy budowie fortyfikacji). Autor napomknął także o Katafalku Kościuszki utworzonego na wzór Kolumny rzymskiej Trajana. Pomysł usypywania Kopców Kościuszki narodził się natomiast w Polsce i stał się jedynie polską koncepcją oddania hołdu wodzowi Powstania Kościuszkowskiego. Profesor przytoczył legendę związaną z tym pomysłem, opowiedział też anegdotę o koniu Kościuszki, który po jego śmierci zatrzymywał się przed każdym żebrakiem, tak jak czynił to, wożąc polskiego wodza, będącego człowiekiem dobrego serca, który pomagał każdemu napotkanemu biedakowi.

Profesor omówił także związek Kościuszki ze Szwajcarią, gdzie rozbudziła się w nim pasja krajoznawcza i gdzie podróżował po najpiękniejszych krainach Alp oraz przyjaźń z rodziną Zeltnerów. To właśnie swojej ulubienicy i chrześnicy Emilii, córce Franciszka Ksawerego Zeltnera, Tadeusz Kościuszko zapisał w testamencie swoje serce, które w późniejszym czasie zostało przekazane założonemu przez polskich emigrantów, Muzeum Polskiemu w Raperswilu. Relikwia ta ostatecznie w roku 1927 spoczęła na zamku królewskim w Warszawie. Natomiast zwłoki bohatera narodowego Polski i Stanów Zjednoczonych po uzyskaniu zgody cara rosyjskiego zostały w czerwcu 1818 roku przewiezione do Polski i pochowane na Wawelu.

W spotkaniu oprócz licznie zgromadzonych gości, przedstawicieli władz powiatowych i gminnych oraz czytelników naszej biblioteki, uczestniczyli dyrektorowie Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Miechowie, pan Ernest Kolano oraz obecny dyrektor pan Zygmunt Dróżdż, a także uczniowie Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Racławicach wraz z opiekunką panią Renatą Ochońską.

Profesora Franciszka Ziejkę i zgromadzonych gości powitała dyrektor PiMBP w Miechowie pani Maria Słuszniak, która na wstępie przybliżyła sylwetkę pana profesora i omówiła jego zasługi oraz ogromny wkład w literaturę i kulturę polską.

Zdjęcia można przejrzeć w naszej Galerii.